پیمان پوررجب
توسعه فناوری‌های تعاملی در دو دهه اخیر، بر تمام ابعاد زندگی افراد تأثیر گذاشته است. رسانه‌های اجتماعی بخش لازم و ضروری زندگی انسان ها شده‌اند و اکثر افراد در یک یا چند رسانه اجتماعی عضویت دارند. رسانه‌های اجتماعی نحوه تعامل و ارتباط سازمان با مشتریان را به طور چشم‌گیری تغییر داده است.
اگرچه رسانه اجتماعی، امروزه به عنوان اصطلاحی جدید توصیف می‌شود، اما واقعیت این است که چنین ارتباطاتی از چندین دهه قبل وجود داشته است. اولین ایمیل در سال ۱۹۷۱ فرستاده شد، نخستین تابلوی اعلانات الکترونیکی در سال ۱۹۷۹ ارائه شد. در دهه ۱۹۸۰، شرکت ارتباطات امکان استفاده از چت متنی را برای ما فراهم کرد. در طول دهه ۱۹۹۰، استفاده از اینترنت فراگیر شد و افراد فرصت برقراری ارتباط با دوستان و خانواده‌ی خود را بصورت آنلاین پیدا کردند.
هرچند که سایت‌های رسانه‌های اجتماعی در چند سال اخیر است که در دنیای اینترنت جایگاه قابل توجهی پیدا کرده‌اند، ولی قدمت آنها به بیش از یک دهه پیش برمی‌گردد. از سایت "شش درجه" (Six Degree) به‌عنوان نخستین رسانه اجتماعی یاد کرده‌اند. این وب‌سایت در سال ۱۹۹۷ راهاندازی شد و به‌کاربرانش اجازه می‌داد پروفایل (صفحه‌‌ای شخصی شامل مشخصات و تصاویر فردی) بسازند و لیستی از دوستان‌شان ایجاد کنند. نخستین تجربه رسانه اجتماعی موفق نبود و این سایت سه سال بعد تعطیل شد. اما در این فاصله چند سایت دیگر نیز با چنین رویکردی راهاندازی شدند. از جمله این سایت‌ها می‌توان به اشین اونیو (Oshin Oniou) و بلک پلنت (Black Planet) اشاره کرد. اغلب رسانه اجتماعی اولیه با هدف دوست‌یابی و سرگرمی راهاندازی می‌شدند.
مهمترین رسانه‌های اجتماعی در حال حاضر شبکههای اجتماعی هستند که سرآغاز رسانه‌های اجتماعی نوین هستند. لایوژورنال (LiveJournal) و رایز (Ryse) از جمله اولین شبکههای اجتماعی با اهداف حرفه‌ای بودند. لایوژورنال شبکه‌ی اجتماعی مبتنی بر مرور ژورنال‌ها بود و در رایز نیز کاربران می‌توانستند حول فعالیت‌های تجاری‌شان شبکه سازی کنند.
راهاندازی شبکه اجتماعی رایز در سال ۲۰۰۱ شروع دومین موج از شبکههای اجتماعی بود که فعالیت این نوع وب‌سایت‌ها را از تمرکز بر حوزه سرگرمی خارج کرد. در ادامه همین موج بود که سایت لینکد‌ین (Linkedin) نیز راهاندازی شد که هنوز فعالیت آن به‌عنوان مهمترین شبکه اجتماعی حرفه‌ای و تجاری ادامه دارد. در این سال‌ها شبکههای اجتماعی، وب‌سایت‌های حاشیه‌ای در دنیای مجازی محسوب می‌شدند و هنوز وب سایت‌های کلاسیک «وب ۱» در اینترنت حرف اول را می‌زدند.
اصطلاح «وب» اشاره به اینترنت در قرن گذشته دارد که کاربران نقشی کمرنگ در دنیای مجازی داشتند و استفاده از وب‌سایت‌های ایتترنتی اغلب فرآیند ارتباطی یک سویه از جانب رسانه به مخاطب بود. از سال‌های آ‌غازین هزاره جدید دنیای اینترنت وارد دوره «وب ۲» (Web 2.0) شد که در آن پایگاه‌های تعاملی اهمیت بیشتری پیدا کردند و نقش کاربران برجسته‌تر شد. در دوره «وب ۲» وب‌سایت‌های تعاملی که فعالیت‌شان برمبنای حضور کاربران پیش می‌رفت به‌تدریج اهمیت بیشتری پیدا کردند و شبکههای اجتماعی یکی از انواع این وب‌سایت‌ها بودند. با گسترش فضای وب ۲ کم کم سروکله شبکههای اجتماعی جدی‌تر پیدا شد که در سال‌های بعد هر کدام به غول‌های اینترنتی تبدیل شدند. اورکات، های فایو، مای اسپیس و فیس بوک مهمترین این سایت‌ها بودند که همگی در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ شروع به فعالیت کردند.
در فوریه سال 2004 میلادی یکی از دانشجویان دانشگاه هاروارد به نام مارک الیوت زاکربرگدر خوابگاه دانشگاه شبکه اجتماعی فیسبوک را راهاندازی کرد. این شبکه اجتماعی تا سال 2006 میلادی، به دانشجویان دانشگاه هاروارد اختصاص داشت و به شدت مورد استقبال آنها قرار گرفته بود. سپس این شبکه اجتماعی به دانشگاه های کلمبیا، استنفورد ویل نیز نفوذ کرد.
در نهایت از سال 2006 میلادی، این شبکه اجتماعی در اختیار عموم مردم قرار گرفت. اشتراک گذاشتن افکار، عکس، فیلم، موسیقی، ارتباط با دیگران، ارسال پیام های خصوصی، تشکیل گروه های مختلف و امکان عضویت در آنها و ... از جمله فعالیت هایی هستند که کاربران فیسبوک می توانند از آنها بهره ببرند. هدف فیسبوک این است که به کاربران قدرت اشتراک گذاری و امکان ارتباطات بیشتر را بدهد.
در حال حاضر نیز فیسبوک یکی از پرمخاطب‌ترین شبکه های اجتماعی است. در ماه مارس سال 2006، جک دورسی شبکه اجتماعی توئیتر را راه اندازی کرد. توئیتر با شعار «چه کار میکنید»، کار خود را آغاز کرد اما در سال 2009 این شعار را به «چه اتفاقی در حال رخ دادن است» تغییر داد. یکی از محدودیت هایی که در توئیتر وجود دارد، تایپ تنها 140 کاراکتر است. در توئیتر علاوه بر نوشتن متن می توان فیلم، عکس و صدا را نیز ارسال کرد. توئیتر در حال حاضر با نام شبکه "ایکس" شناخته می شود و تحت مالکیت و مدیریت ایلان ماسک است.
دیدگاه خود را بنویسید